TUẦN 28: TIẾP BƯỚC CHA ÔNG
BÀI 17: NGHÌN NĂM VĂN HIẾN
ĐỌC: NGHÌN NĂM VĂN HIẾN
Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho xây Văn Miếu Thăng Long để thờ Khổng Tử. Kể từ đó, hệ thống Văn Miếu đã được xây dựng ở khắp nơi. Ở Văn Miếu Thăng Long, vua còn cho xây Quốc Tử Giám làm nơi dạy học cho các hoàng tử và con em quý tộc. Về sau, học trò giỏi là con em dân thường cũng được học ở đây.
Đến thăm Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nơi được coi là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, khách nước ngoài không khỏi ngạc nhiên khi biết răng từ năm 1075, nước ta đã mở khoa thi tiến sĩ. Ngót 10 thế kỉ, tính từ khoa thi năm 1075 đến khoa thi cuối cùng năm 1919, các triều vua Việt Nam đã tổ chức được 185 khoa thi, lấy đỗ gần 3000 tiến sĩ, cụ thể như sau:
| Triều đại | Số khoa thi | Số tiến sĩ | Số trạng nguyên |
| Lý | 6 | 11 | 0 |
| Trần | 14 | 51 | 9 |
| Hồ | 2 | 12 | 0 |
| Lê | 104 | 1 780 | 27 |
| Mạc | 21 | 484 | 11 |
| Nguyễn | 38 | 558 | 0 |
| Tổng cộng | 185 | 2 896 | 47 |
Ngày nay, khách vào thăm Văn Miếu - Quốc Tử Giám còn thấy bên giếng Thiên Quang, dưới những hàng muỗm già cổ kính, 82 tấm bia khắc tên tuổ 1 306 vị tiến sĩ từ khoa thi năm 1442 đến khoa thi năm 1779 như chứng tích về một nền văn hiến lâu đời.
(Theo Nguyễn Hoàng)
Câu 1: Văn Miếu - Quốc Tử Giám được xây dựng vào năm nào?
A. Năm 1000 B. Năm 1070 C. Năm 1050 D. Năm 1100
Câu 2: Vua Lý Thánh Tông cho xây dựng Văn Miếu Thăng Long để thờ ai?
A. Tổ tiên các vua B. Các hiền sĩ
C. Khổng Tử D. Các anh hùng dân tộc
Câu 3: Quốc Tử Giám được xây dựng để làm gì?
A. Để thờ các vị tiến sĩ
B. Là nơi học tập cho các hoàng tử và con em quý tộc
C. Là nơi thi đấu các môn thể thao
D. Là nơi tổ chức các lễ hội
Câu 4: Khoa thi tiến sĩ đầu tiên ở Việt Nam được tổ chức vào năm nào?
A. Năm 1000 B. Năm 1075 C. Năm 1100 D. Năm 1200
Câu 5: Trong tổng số 185 khoa thi tiến sĩ, triều đại nào tổ chức nhiều khoa thi nhất?
A. Triều đại Lý B. Triều đại Trần C. Triều đại Lê D. Triều đại Nguyễn
Câu 6: Số tiến sĩ được lấy đỗ trong suốt 185 khoa thi là bao nhiêu?
A. 2.896 B. 3.000 C. 2.500 D. 2.000
Câu 7: Theo em, tại sao Văn Miếu - Quốc Tử Giám lại được coi là trường đại học đầu tiên của Việt Nam? Em hãy giải thích lý do từ những thông tin đã học trong bài.
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ ĐẠI TỪ VÀ KẾT TỪ
Câu 1: Tìm đại từ nghi vấn trong các câu đố dưới đây và giải đố.
a. Đố ai cầm giáo đứng giữa ngã ba
Một tay lái ngựa, tay kia cầm cờ
Lên non, xuống biển làm nên chiến công
Được dân tôn vinh anh hùng của đất Việt?
(Là ai?)
b. Đố gì tròn xoe, vỏ đỏ tươi
Ngọt ngào bên trong, mọng nước vơi đầy
Bên ngoài như quả cầu lửa sáng ngời
Là món quà cho người yêu thích mùa thu?
(Là gì?)
Câu 2: Từ (đây, kia) thay thế cho từ ngữ nào trong đoạn văn dưới đây:
Với những đợt sóng vỗ vào bờ mạnh mẽ, biển Đông có sóng lớn và rất nhiều cơn bão. Đây là vùng biển mà ngư dân thường xuyên phải đối mặt với khó khăn và thử thách. Còn kia, những tàu cá thường xuyên ra khơi để kiếm sống, họ cống hiến không chỉ cho gia đình mà còn cho cộng đồng.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 3: Viết đoạn văn ngắn giới thiệu về một vị anh hùng dân tộc, trong đó có sử dụng đại từ và kết từ.
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
VIẾT: TÌM HIỂU CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN NÊU Ý KIẾN TÁN THÀNH MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG
Câu 1: Đọc đoạn văn dưới đây và thực hiện yêu cầu.
Hôm nay, lớp tôi thảo luận về chủ đề "Bảo vệ môi trường". Một trong những ý kiến các bạn nêu ra là cần giảm thiểu rác thải và bảo vệ thiên nhiên. Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến này. Môi trường là nơi chúng ta sống, là tài sản chung của tất cả mọi người. Để có được không gian trong lành, cảnh quan đẹp, con người phải biết bảo vệ và gìn giữ môi trường. Tôi và các bạn nhìn thấy môi trường qua các hành động như phân loại rác, trồng cây, tiết kiệm năng lượng,... Vì sao phải bảo vệ môi trường? Vì bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sức khỏe của chính chúng ta. Nếu môi trường bị ô nhiễm, con người sẽ phải đối mặt với nhiều bệnh tật. Hơn nữa, môi trường còn là nơi cung cấp nguồn tài nguyên thiên nhiên cho đời sống con người. Nếu không biết bảo vệ, những tài nguyên đó sẽ bị cạn kiệt. Tôi nghĩ, bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mọi người, trong đó có tôi và các bạn.
a. Đoạn văn trên nói về sự việc gì? Người viết có ý kiến thế nào về sự việc đó?
b. Xác định các phần (mở đầu, triển khai, kết thúc) của đoạn văn.
c. Chọn nội dung tương ứng với mỗi phần của đoạn văn.
- Mở đầu
Giới thiệu sự việc, nêu ý kiến tán thành của người viết về sự việc.
- Triển khai
Trình bày lí do và dẫn chứng để chứng minh ý kiến của mình là đúng.
- Kết thúc
Khẳng định lại một lần nữa ý kiến tán thành về sự việc.
d. Trong phần triển khai, người viết đã đưa ra lí do và những dẫn chứng nào để chứng minh ý kiến của mình là đúng?
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 2: Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết đoạn văn nêu ý kiến tán thành một sự việc, hiện tượng.
- Đoạn văn nêu ý kiến tán thành một sự việc, hiện tượng thường có mấy phần? Đó là những phần nào?
- Làm thế nào để ý kiến tán thành có sức thuyết phục?
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
BÀI 18: NGƯỜI THẦY CỦA MUÔN ĐỜI
ĐỌC: NGƯỜI THẦY CỦA MUÔN ĐỜI
Chu Văn An là một nhà giáo nổi tiếng đời Trần. Cụ đỗ cao nhưng không làm quan mà mở trường dạy học ở quê nhà nhằm truyền bá đạo lí và đào tạo nhân tài cho đất nước. Trường của cụ rất đông học trò, có nhiều người trở thành những nhân vật nổi tiếng.
Năm ấy, đến ngày mừng thọ cụ giáo Chu tròn sáu mươi tuổi, từ sáng sớm, các môn sinh đã tề tựu trước sân nhà cụ. Cụ Chu đội khăn ngay ngắn, mặc áo dài thâm ngồi trên sập. Mấy học trò cũ từ xa về dâng biếu thầy những cuốn sách quý do chính họ sưu tầm và chép lại. Cụ hỏi thăm công việc của từng người, bảo ban các học trò nhỏ, rồi đột nhiên nói:
- Thầy cảm ơn các anh. Bây giờ, thầy muốn mời tất cả các anh theo thầy tới thăm một người mà thầy mang ơn sâu nặng.
Các môn sinh đồng thanh dạ ran. Thế là thầy đi trước, trò theo sau. Các anh có tuổi đi ngay sau thầy, người ít tuổi hơn nhường bước, mấy chú tóc để trái đào đi sau cùng. Cụ dẫn học trò đi về cuối làng, đến một ngôi nhà tranh đơn sơ nhưng sáng sủa, ấm cúng. Ở hiên trước, một cụ già trên tám mươi tuổi, râu tóc bạc phơ đang ngồi sưởi nắng. Cụ giáo Chu bước vào sân, chắp tay cung kính vái và nói to:
- Lạy thầy! Hôm nay con đem tất cả môn sinh đến tạ ơn thầy.
Cụ già tóc bạc ngước lên, nghiêng đầu nghe. Cụ đã nặng tai. Thầy giáo
Chu nói lại thật to câu nói vừa rồi một lần nữa. Thì ra đây là cụ đồ xưa kia đã dạy vỡ lòng cho cụ giáo Chu.
Tiếp sau cụ giáo Chu, các môn sinh lần lượt theo lứa tuổi vái tạ cụ đồ già.
Ngày mừng thọ thầy Chu năm ấy, họ được thêm một bài học thấm thía về nghĩa thầy trò.
(Theo Hà Ân)
Câu 1: Cụ giáo Chu nổi tiếng trong lĩnh vực gì?
A. Làm quan B. Làm thầy giáo C. Làm nhà văn D. Làm thương gia
Câu 2: Cụ Chu đã mở trường dạy học ở đâu?
A. Ở thủ đô B. Ở quê nhà Ở trong cung đình D.Ở làng bên cạnh
Câu 3: Đoạn văn mô tả cụ giáo Chu đang mừng thọ bao nhiêu tuổi?
A. 50 tuổi B. 60 tuổi C. 70 tuổi D. 80 tuổi
Câu 4: Cụ giáo Chu dẫn học trò đi thăm ai trong ngày mừng thọ của mình?
A. Thăm bạn bè B. Thăm người thầy cũ của mình
C. Thăm gia đình D. Thăm những người dân trong làng
Câu 5: Cụ đồ già có đặc điểm gì đáng chú ý?
A. Cụ là người giàu có B. Cụ đã hơn tám mươi tuổi và râu tóc bạc phơ
C. Cụ là người dạy học trò của cụ giáo Chu D. Cả B và C đúng
Câu 6: Các môn sinh của cụ giáo Chu hành động như thế nào khi đến thăm thầy cũ?
A. Họ đứng xa và không làm gì
B. Họ chỉ chúc mừng mà không tỏ lòng kính trọng
C. Họ lần lượt vái tạ cụ đồ già theo thứ tự lứa tuổi
D. Họ không biết phải làm gì
Câu 7: Em học được gì về nghĩa thầy trò qua câu chuyện trên? Hãy viết một đoạn văn ngắn chia sẻ suy nghĩ của em.
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
VIẾT: TÌM Ý CHO ĐOẠN VĂN NÊU Ý KIẾN TÁN THÀNH MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG
Chọn 1 trong 2 đề dưới đây:
Đề 1: Tìm ý cho đoạn văn nêu ý kiến tán thành việc lập Câu lạc bộ Cầu lông.
Đề 2: Tìm ý cho đoạn văn nêu ý kiến tán thành việc phát triển hoạt động đọc sách trong nhà trường.
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ĐỌC MỞ RỘNG
Câu 1: Đọc sách báo viết về một danh nhân của Việt Nam.
Câu 2: Viết phiếu đọc sách theo mẫu dưới đây
PHIẾU ĐỌC SÁCH
| Tên sách báo: | Tác giả: | Ngày đọc: |
| Tên tuổi, tài năng và những đóng góp nổi bật của danh nhân: |
| Suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc về những đóng góp của danh nhân: |
| Mức độ yêu thích (trên thang điểm 10): |