TUẦN 19: VẺ ĐẸP CUỘC SỐNG
BÀI 1: TIẾNG HÁT CỦA NGƯỜI ĐÁ
ĐỌC: TIẾNG HÁT CỦA NGƯỜI ĐÁ
Trên đỉnh núi cao ở vùng Chư Bô-đa, có một mỏm đá xanh giống hình một em bé cưỡi voi. Những tia nắng vàng dịu, những hạt mưa trong vắt thay nhau tắm gội, sưởi ấm cho mỏm đá. Gió rì rào kể cho mỏm đá nghe những câu chuyện về mọi miền. Chim hót cho mỏm đá nghe những điệu ca du dương. Cứ thế, năm này qua năm khác, những câu chuyện của gió, những bài ca của chim thấm sâu vào mỏm đá hình em bé.
Một buổi sáng, mỏm đá khế cựa quậy, rồi từ từ biến thành một em bé xinh đẹp. Em bước xuống núi, thấy muông thú từng đàn kéo về phá nương rẫy, dân làng đuổi đằng đông, dồn đằng tây mà chẳng ăn thua gì.
Em bé liền cất giọng hát. Tiếng hát của em vang khắp núi rừng. Muông thú quên cả phá lúa, nhảy múa theo tiếng hát. Dân làng vây quanh em bé, hỏi em từ đâu tới, tên em là gì, nhưng em chỉ cười. Mọi người đặt tên cho em là Nai Ngọc.
Ngày nọ, giặc kéo đến đông như lá rừng, nhanh như chớp giật, giáo mác chĩa lên trời tua tủa như bông lách, bông lau. Dân làng không kể trẻ già, trai gái vội cầm tên nỏ, khiên đao đuổi giặc. Bốn phương lửa cháy rừng rực.
Nai Ngọc trèo lên một mỏm núi, cất tiếng hát kêu gọi những kẻ xâm lược chớ đi ăn cướp, hãy trở về với vợ con, đi hái rau ngọt, cắt lúa vàng, tối ngủ bên lửa ấm, sáng thức dậy theo mặt trời,... Giọng hát của Nai Ngọc khiến giặc đứng sững như những pho tượng, vũ khí tuột khỏi tay.
Giặc tan, nhưng không thấy Nai Ngọc đâu. Dân làng bảo nhau rằng sau khi giúp dân trừ giặc, Nai Ngọc đã trở lên núi cao, biến thành đá như trước.
Ai cũng tin rằng nhất định Nai Ngọc sẽ trở về với dân làng, cất tiếng hát giữa cảnh núi rừng thanh bình, tươi đẹp.
(Theo Truyện cổ Việt Nam, Ngọc Anh và Văn Lang kế)
Câu 1: Mỏm đá ở vùng Chư Bô-đa giống hình gì?
A. Một con voi B. Một em bé cưỡi voi
C. Một ngôi nhà D. Một ngọn núi
Câu 2: Những ai đã kể cho mỏm đá nghe những câu chuyện và bài ca?
A. Những người dân trong làng B. Gió và chim
C. Muông thú D. Các em bé
Câu 3: Khi mỏm đá biến thành em bé, em đã làm gì khi thấy muông thú phá nương rẫy?
A. Chạy đi tìm người giúp đỡ B. Cất giọng hát
C. Đuổi muông thú đi D. Ngồi khóc
Câu 4: Tên gọi của em bé sau khi dân làng đặt là gì?
A. Nai Ngọc B. Voi Ngọc
C. Bé Hạnh D. Thảo Ngọc
Câu 5: Giọng hát của Nai Ngọc có tác dụng gì với quân giặc?
A. Khiến quân giặc sợ hãi và bỏ chạy
B. Khiến quân giặc dừng tay, đứng sững như pho tượng
C. Khiến quân giặc mạnh mẽ hơn
D. Không có tác dụng gì
Câu 6: Sau khi giúp dân đuổi giặc, Nai Ngọc làm gì?
A. Ở lại sống cùng dân làng
B. Trở về núi và biến thành đá như trước
C. Đi tìm gia đình
D. Biến mất mãi mãi
Câu 7: Em hãy miêu tả cảm xúc của em bé Nai Ngọc khi cất tiếng hát giúp dân làng đuổi giặc. Em nghĩ giọng hát của Nai Ngọc đã mang lại điều gì cho dân làng và quân giặc?
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 8: Câu chuyện về Nai Ngọc giúp dân làng đánh đuổi giặc cho thấy tầm quan trọng của sự dũng cảm và lòng yêu nước. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về vai trò của mỗi người dân trong việc bảo vệ Tổ quốc ngày nay, đặc biệt trong bối cảnh hòa bình và phát triển hiện nay.
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: CÂU ĐƠN VÀ CÂU GHÉP
Bài 1: Khoanh tròn vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng
a) Câu đơn có đặc điểm gì?
A. Có một chủ ngữ và một vị ngữ.
B. Có ít nhất hai vế câu, mỗi vế có chủ ngữ và vị ngữ riêng.
C. Chỉ có một chủ ngữ và vị ngữ.
D. Mỗi vế câu đều không có chủ ngữ.
b) Câu nào dưới đây là câu ghép?
A. Chúng tôi chơi bóng đá. B. Trời mưa, chúng tôi vẫn đi học.
C. Em ăn sáng xong. D. Cả lớp đều chăm chỉ học bài.
c) Vế câu nào trong câu ghép sau cần phải kết hợp với vế câu còn lại để thành một câu hoàn chỉnh?
"Tôi học rất chăm chỉ, ________"
A. vì tôi muốn đạt điểm cao. B. tôi rất vui.
C. tôi thích đi chơi. D. tôi không thích học.
d) Câu nào dưới đây là câu ghép?
A. Mặt trời mọc và chim hót. B. Tôi đi học buổi sáng.
C. Em học tốt và chăm chỉ. D. Hoa nở rất đẹp.
Bài 2: Em hãy phân biệt câu đơn và câu ghép. Cho ví dụ về mỗi loại câu.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Bài 3: Chuyển các câu sau thành câu ghép phù hợp với mỗi yêu cầu:
- Trời mưa. Tôi vẫn đi học.
- Em đã học bài. Em đi chơi.
- Mặt trời lặn. Những cánh chim bay về tổ.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Bài 4: Hãy chỉ ra các câu đơn và câu ghép trong những câu văn sau:
“Buổi sáng, trời trong xanh, những đám mây trắng bay lững lờ. Con chim hót líu lo trên cành cây. Tôi đi học, gặp bạn Minh, chúng tôi cùng đi bộ đến trường.”
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Bài 5: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 - 7 câu) miêu tả cảnh vật hoặc một hoạt động trong cuộc sống. Trong đoạn văn đó, em hãy sử dụng ít nhất một câu đơn và một câu ghép.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
VIẾT: TÌM HIỂU CÁCH VIẾT BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Bài 1: Khoanh tròn vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng
a) Khi viết bài văn tả người, phần nào của người cần được miêu tả đầu tiên?
A. Cách nói chuyện và cử chỉ của người đó.
B. Ngoại hình, đặc điểm khuôn mặt của người đó.
C. Tính cách và sở thích của người đó.
D. Quá trình học tập và làm việc của người đó.
b) Trong bài văn tả người, để miêu tả chi tiết ngoại hình của nhân vật, ta cần chú ý điều gì?
A. Tả khung cảnh xung quanh nhân vật.
B. Chỉ miêu tả màu sắc và hình dáng cơ bản.
C. Miêu tả từ đầu đến chân, từ khuôn mặt đến vóc dáng.
D. Miêu tả nhân vật khi đang làm việc.
c) Khi viết bài văn tả người, để bài viết sinh động, ta cần làm gì?
A. Chỉ miêu tả ngoại hình nhân vật.
B. Miêu tả hành động và cảm xúc của nhân vật.
C. Miêu tả phong cảnh xung quanh nhân vật.
D. Sử dụng nhiều câu văn dài và phức tạp.
d) Câu nào dưới đây là cách miêu tả tính cách trong bài văn tả người?
A. Cô ấy có đôi mắt to, sáng và mái tóc dài.
B. Chị Lan luôn giúp đỡ bạn bè, sống rất vui vẻ và hòa đồng.
C. Anh ấy cao, dáng người rắn rỏi.
D. Cô giáo có chiếc váy màu xanh, luôn tươi cười.
Bài 2: Em hãy viết một bài văn tả một người mà em yêu quý (có thể là ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè...) trong gia đình hoặc ngoài xã hội. Trong bài văn, em cần tả rõ:
- Ngoại hình: Tả về khuôn mặt, dáng người, mái tóc, trang phục...
- Tính cách: Tả về những phẩm chất nổi bật, thói quen, sở thích của người đó.
- Hành động: Miêu tả một hành động đặc biệt hoặc một kỷ niệm đáng nhớ của người đó mà em cảm thấy ấn tượng.
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
BÀI 2: KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ TRÊN LƯNG MẸ
ĐỌC: KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ TRÊN LƯNG MẸ
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân...
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi...
(Nguyễn Khoa Điềm)
Câu 1: Đoạn thơ trên là lời của ai?
A. Em bé đang ngủ. B. Mẹ của em bé.
C. Người lính bộ đội. D. Ông bà của em bé.
Câu 2: Mẹ đang làm gì trong khi dỗ dành em bé ngủ?
A. Mẹ đang làm gối cho em. B. Mẹ giã gạo và nuôi bộ đội.
C. Mẹ đang tỉa bắp trên núi. D. Mẹ đang hát ru cho em.
Câu 3: Câu "Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội" thể hiện điều gì về mẹ của em bé?
A. Mẹ là người yêu thích công việc đồng áng.
B. Mẹ chăm lo cho gia đình và chiến sĩ bộ đội.
C. Mẹ rất thích giã gạo.
D. Mẹ đang chuẩn bị gạo cho em bé ăn.
Câu 4: Khi miêu tả mẹ, tác giả dùng từ "vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối", từ "nhấp nhô" có nghĩa là gì?
A. Vai mẹ rất to. B. Vai mẹ chuyển động nhẹ nhàng.
C. Vai mẹ rất khỏe mạnh. D. Vai mẹ cứng và không động đậy.
Câu 5: Câu "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi, Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng" muốn nói lên điều gì?
A. Mặt trời chiếu sáng cho mẹ và em bé.
B. Em bé là niềm vui, ánh sáng trong lòng mẹ.
C. Mẹ và em bé đang cùng làm việc trên đồi.
D. Mẹ và em bé cùng ngủ dưới ánh sáng mặt trời.
Câu 6: Đoạn thơ này thể hiện tình cảm gì của mẹ đối với em bé?**
A. Mẹ thương yêu em bé và muốn em ngủ ngon.
B. Mẹ không quan tâm đến em bé.
C. Mẹ muốn em bé giúp đỡ công việc gia đình.
D. Mẹ lo sợ em bé sẽ làm phiền mình.
Câu 7: Em hãy miêu tả tình yêu thương của mẹ đối với em qua đoạn thơ. Những hình ảnh nào trong bài thơ thể hiện tình cảm ấy?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 8: Câu "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi, Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng" có ý nghĩa gì? Em có thể rút ra bài học gì từ câu này về tình yêu thương và sự hy sinh của mẹ?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 9: Hãy liên hệ với bản thân: Em có cảm nhận gì về tình yêu thương của mẹ đối với mình qua đoạn thơ này? Em có thể làm gì để đền đáp tình yêu thương ấy?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
VIẾT: VIẾT MỞ BÀI VÀ KẾT BÀI CHO BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Câu 1: Khoanh tròn vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng
a) Mở bài trong một bài văn tả người có vai trò gì?
A. Miêu tả chi tiết về ngoại hình của người.
B. Giới thiệu nhân vật và tạo ấn tượng đầu tiên về nhân vật.
C. Kể lại hành động của nhân vật.
D. Miêu tả cảm xúc của người viết về nhân vật.
b) Kết bài trong bài văn tả người nên làm gì?
A. Tóm tắt lại toàn bộ nội dung miêu tả.
B. Đưa ra nhận xét hoặc cảm nghĩ về nhân vật.
C. Tả chi tiết ngoại hình nhân vật.
D. Miêu tả một hành động của nhân vật.
c) Câu nào dưới đây là mở bài trong một bài văn tả người?
A. Hôm nay, tôi sẽ kể về người bạn thân của tôi, Lan, người luôn giúp đỡ tôi trong mọi tình huống.
B. Lan có mái tóc dài và đôi mắt sáng, cô ấy luôn vui vẻ và tốt bụng.
C. Với đôi mắt biết nói và nụ cười tươi, Lan là một cô bạn tuyệt vời.
D. Tôi sẽ nhớ mãi những kỷ niệm cùng Lan.
d) Câu nào dưới đây là kết bài trong bài văn tả người?
A. Tôi sẽ không bao giờ quên được những lần Lan giúp đỡ tôi trong học tập.
B. Lan là một cô bạn mà tôi luôn quý trọng và yêu mến.
C. Lan có đôi mắt to tròn và mái tóc đen dài.
D. Cô ấy là người bạn đồng hành đáng tin cậy của tôi.
e) Để viết mở bài cho bài văn tả người, em cần phải chú ý điều gì?
A. Chỉ tả ngoại hình của nhân vật.
B. Giới thiệu sơ lược về nhân vật và tạo cảm giác muốn biết thêm về nhân vật.
C. Kể chi tiết về hành động của nhân vật.
D. Đưa ra nhận xét về tính cách của nhân vật.
Câu 2: Em hãy giải thích thế nào là mở bài gián tiếp trong bài văn tả người. Hãy cho ví dụ về một mở bài gián tiếp mà em có thể sử dụng khi viết về một người thân trong gia đình.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 3: Kết bài mở rộng có vai trò như thế nào trong bài văn tả người? Em hãy viết một kết bài mở rộng cho bài văn tả người bạn thân của mình, trong đó thể hiện được suy nghĩ hoặc ấn tượng của em về người bạn đó.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ĐỌC MỞ RỘNG
Câu 1: Đọc sách báo viết về người tốt, việc tốt
Cô giáo Thảo giúp học sinh nghèo vượt khó
Đây là câu chuyện có thật, được đăng trên báo Giáo dục và Thời đại ngày 10 tháng 4 năm 2020.
Cô giáo Thảo là giáo viên chủ nhiệm lớp 5A tại Trường Tiểu học Hải An, thành phố Hải Phòng. Trong lớp có một học sinh tên là Minh, gia đình rất nghèo, cha mất sớm, mẹ làm công nhân, thu nhập thấp. Minh luôn học giỏi, nhưng vì thiếu thốn sách vở và đồ dùng học tập, em gặp rất nhiều khó khăn trong việc học.
Một ngày nọ, khi thấy Minh mang sách cũ rách nát đến lớp, cô giáo Thảo đã quyết định mua cho em bộ sách mới, cùng với dụng cụ học tập đầy đủ. Cô không chỉ giúp đỡ Minh về vật chất mà còn động viên em rất nhiều về tinh thần. Nhờ sự quan tâm của cô giáo Thảo, Minh đã cố gắng vươn lên, đạt thành tích học tập xuất sắc và được nhận học bổng của thành phố.
Câu chuyện của cô Thảo và Minh không chỉ là một tấm gương về tình yêu thương thầy trò mà còn là bài học về sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống.
Câu 2: Viết phiếu đọc sách theo mẫu
PHIẾU ĐỌC SÁCH
| Tên sách báo: | Tác giả: | Ngày đọc: |
| Những việc tốt được kể: | Người làm việc tổt: |
| Ý nghĩa, sự lan tỏa của việc tốt đối với cộng đồng: |
| Bài học rút ra từ việc tốt hoặc cảm nghĩ về người làm việc tốt: |
| Mức độ yêu thích (trên thang điểm 10): |
| | | |